Η χρήση του Ψαλτηρίου στη λατρεία και τη ζωή της Εκκλησίας

Από την εισαγωγή του βιβλίου 

''ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ, 

Εισαγωγή - Κείμενα -Επιμέλεια 

ΧΡΥΣΟΧΟΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ''

που κυκλοφορεί με την εφημερίδα ''ΚΙΒΩΤΟΣ της Ορθοδοξίας'', από 29 Οκτωβρίου, σε όλα τα περίπτερα και τα σημεία πώλησης εφημερίδων, σε όλη την χώρα.

Κανένα άλλο βιβλίο, του συνόλου των βιβλίων της Αγίας Γραφής, δεν χρησιμοποιήθηκε τόσο στην καθημερινή λατρεία και τη ζωή των πιστών, όσο το βιβλίο των Ψαλμών.

Ο ίδιος ο Χριστός προσευχόταν με αυτό στις συναγωγές όπου δίδασκε, ενώ στίχους από τους Ψαλμούς χρησιμοποίησε στο δημόσιο κήρυγμα και την διδασκαλία του. Στο Μυστικό δείπνο έψαλε μαζί με τους μαθητές του ψαλμούς, ενώ ακόμα και η τελευταία φράση που εξήλθε από το στόμα του πριν εκπνεύσει, το “Πάτερ, εἰς χεῖράς σου παρατίθεμαι τὸ πνεῦμά μου” (Λουκ. 23,46), είναι ψαλμικός στίχος (βλ. Ψαλ. 30, 6). Οι Άγιοι Απόστολοι συνέχισαν την ευρύτατη χρήση των Ψαλμών στη διδασκαλία και τα κείμενά τους. Οι λατρευτικές συναθροίσεις των πρώτων χριστιανών, όπως ξεκάθαρα μαρτυρείται από την ίδια την Καινή Διαθήκη, αλλά και τους εκκλησιαστικούς πατέρες και συγγραφείς, στηρίζονταν κυρίως στην απαγγελία και το ψάλσιμο των θεόπνευστων ποιητικών κειμένων των Ψαλμών.

Η αγία μας Εκκλησία, με το παράδειγμα του ιδίου του ιδρυτή της, χρησιμοποίησε από την αρχή ευρέως τους Ψαλμούς στη λατρεία της. Όλους αυτούς τους αιώνες σε όλες τις ακολουθίες, τα ιερά μυστήρια, τις ευχές, τις ιερές τελετές, και στην κατ´ εξοχή φανέρωση του μυστηρίου της Εκκλησίας, την Θεία Λειτουργία, η χρήση των ψαλμών ή ψαλμικών στίχων είναι ευρύτατη.

Το Ψαλτήριο είναι χωρισμένο σε είκοσι (20) Καθίσματα. Βάση του χωρισμού αυτού, το Ψαλτήριο διαβάζεται, κατά την διάρκεια των ακολουθιών της ημέρας (όρθρος και εσπερινός), ολόκληρο μία φορά την εβδομάδα. Κατά την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής αναγιγνώσκεται ολόκληρο δύο φορές την εβδομάδα. Να σημειώσουμε ότι, πέρα από αυτήν την ολοκλήρωση του Ψαλτηρίου, μία ή δύο φορές την εβδομάδα, καθ᾽ όλο το έτος, στο σύνολο των καθημερινών ακολουθιών, -δηλαδή, του Μεσονυκτικού, του Όρθρου, των Ωρών, της Θ. Λειτουργίας, του Εσπερινού, του Αποδείπνου-, διαβάζονται επιπλέον περίπου σαράντα ψαλμοί. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, τη βαρύτητα που δίνει η Εκκλησία μας σε αυτούς.

Η ευρύτατη χρήση των Ψαλμών, τόσο στη λατρεία όσο και στη διδασκαλία, από τον Χριστό και τους Αγίους Αποστόλους, συνεχίστηκε και τους επόμενους αιώνες και φτάνει μέχρι τις ημέρες μας.  Ό ιδίαν.﷽﷽﷽χτών τόσο στις συνλησίο ημν κατλοι οι άγιοι και θεοφόροι πατέρες της Εκκλησίας, στα σωζόμενα συγγράμματά τους, αναλύουν, ερμηνεύουν ή αναφέρονται εκτενέστατα και επανειλημμένα στο περιεχόμενο των ψαλμών. Οι ψαλμοί έγιναν το αγαπημένο ανάγνωσμα των πιστών, λαϊκών και μοναχών, τόσο στις συνάξεις στο Ναό όσο και κατ᾽ ιδίαν.