Σάββατο 25 Ιουνίου 2016

Ποιός είναι ο άγιος; (Κυριακή Αγίων Πάντων)


Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη

χει ρθά τονιστε τι σχέση τς ορτς τς Πεντηκοστς μέ τήν ορτή τν Αγίων Πάντων στήν Εκκλησία μας ποτελε σχέση ατίου καί ατιατο, δηλαδή κενο πού δημιουργε τό γεγονός τς γιότητας εναι τό Πανάγιον Πνεμα, τό ποο πέστειλε Υός καί Λόγος το Θεο, Κύριος Ιησος Χριστός, μετά τήν νδοξη νάληψή Του ες τούς ορανούς, τήν μέρα τς Πεντηκοστς. Μέ λλα λόγια ο γιοι συνιστον τά ργα το Αγίου Πνεύματος, κάτι πού μς δηγε στήν κατανόηση τι μιλώντας γιά τούς γίους μιλμε γιά γεγονός πού περβαίνει τήν ριζόντια νθρώπινη μόνο κατανόησή τους. Ο γιοι, πως πιστεύουμε τι θά δείξουμε καί στή συνέχεια, φανερώνουν τή Βασιλεία το Θεο στόν κόσμο, συνιστον τήν προέκταση το διου το Κυρίου μέσα στά πλαίσια το δ καί το τώρα. Εναι ο ν σαρκί περιπολοντες Θεοί, κατά γνωστή κφραση κκλησιαστικο Πατέρα. ορτή τν γίων Πάντων λοιπόν θέτει κάθε φορά ατό τό ρώτημα, τό ποο χριστιανός πρέπει νά τό θέτει καί στόν αυτό του: Ποιός εναι γιος; Νά ξηγήσουμε λίγο περισσότερο τήν παραπάνω περί γίων τοποθέτηση. 

Κατά πρτον θά πρέπει νά περβομε τήν πλή ντίληψη πολλν συνανθρώπων μας, κόμη καί χριστιανν, πού τήν γιότητα τήν ξαρτον πό συνθκες μόνον τοπικές, δηλαδή τι να συγκεκριμένο πλαίσιο ζως δηγε καί στήν γιότητα, ετε μέ τήν ννοια τι γιος γίνεται κενος πού πομακρύνεται πό τόν κόσμο, σάν να εδος περανθρώπου σκητ, ετε μέ τήν ννοια κείνου πού γωνίζεται μέσα στόν κόσμο, σάν να εδος κοινωνικο ργάτη. γιος εναι πέρα πό τέτοιες πλουστεύσεις καί ῾ἀγκυλώματα. πως τό πονοήσαμε καί παραπάνω καί τό τονίζει διαρκς κκλησιαστική μας παράδοση, γιος εναι πλς συνεπής πιστός: ατός πού προσπαθε νά ζε σωστά ς μέλος τς Εκκλησίας, πού σημαίνει προσπαθε νά κρατάει νοιχτή τή θύρα τς ψυχς του πέναντι στόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο. Κι ατό μπορε νά γίνει ετε κανείς πηγαίνοντας σ να μοναστήρι ετε μένοντας στόν κόσμο, διότι κριβς τό ζητούμενο εναι διακράτηση το Πνεύματος το Θεο πού νθρωπος παίρνει μέ τήν εσοδό του στήν Εκκλησία διά το γίου βαπτίσματος καί το γίου χρίσματος καί χι τόπος στόν ποο κάποιος θά πιλέξει νά μείνει.

  πιστός λοιπόν χριστιανός, πού λειτουργεται καί λειτουργε στό σμα τς Εκκλησίας, εναι γιος. Γι ατό καί στούς πρώτους χριστιανικούς αἰῶνες λέξη ῾ἅγιος ταν φυσιολογική προσφώνηση γιά τούς χριστιανούς. Καί τί σημαίνει χριστιανός; πως πιγραμματικά μς τό λέει καί γιος Ιωάννης τς Κλίμακος Χριστιανός στι μίμημα Χριστο κατά τό δυνατόν νθρώπ. Χριστιανός εναι ποιος μιμεται τόν Χριστό, μέσα στά πλαίσια τν νθρωπίνων δυνατοτήτων. Συνεπς γιος εναι καί γίνεται κάθε χριστιανός πού βαδίζει πάνω στά χνάρια τς ζως το Χριστο, ατός πού κολουθε τόν Χριστό, πως διαρκς τό ζητοσε Ιδιος - κολούθει μοι (Ματθ. 8, 22 κ..) ταν πάντοτε κλήση Του πρός κάθε μαθητή Του – κι πως προέτρεπαν στή συνέχεια καί ο μαθητές το Χριστο λους τούς νθρώπους:ν ατ περιπατετε (Κολ. 2, 6). Τό διο κριβς πισημαίνουμε καί στό εαγγελικό νάγνωσμα τς σημερινς Κυριακς: ῾ἰδού μες φήκαμεν πάντα καί κολουθήσαμέν σοι (Ματθ. 19, 27).

κολουθία ατή το Χριστο δημιουργε σχέση φιλίας καί γάπης νάμεσα στόν Χριστό καί τούς πιστούς καί ξηγε, φενός, τή δύναμη τήν ποία χουν στόν κόσμο, δύναμη στήν πραγματικότητα το Θεο πού νεργε μέσω ατν, καί, φετέρου, τήν τιμή, τήν ποία πολαμβάνουν στήν Εκκλησία μας, κάτι πού δέν φαίνεται νά κατανοον ρισμένες μάδες αρετικν, γιατί κριβς δέν χουν ρθές θεολογικές προϋποθέσεις, μή ποδεχόμενοι δηλαδή τό μυστήριο τς σχέσης ταύτισης πού δημιουργε Χριστός μέ τούς διους τούς πιστούς Του. μες φίλοί μού στε, άν ποιτε σα ντέλλομαι μν (Ιωάν. 15, 14), επε Κύριος, γώ εμι μπελος, μες τά κλήματα (15,5 ), ν πόστολος Παλος τονίζει τό ποτέλεσμα τς σχέσης μέ τόν Χριστό: πάντα σχύω ν τ νδυναμοντί με Χριστ (Φιλ. 4, 13). Μέ τούς ρους ατούς, χαρακτηριστικά το γίου, πως τά πισημαίνουμε γενικς πό ατά πού χει πε Κύριος καί χουν διδάξει ο πόστολοι, εναι πίστη καί πακοή στόν Θεό, χωρίς ρια γάπη στόν συνάνθρωπο, ταπείνωση, ς συναίσθηση τς μηδαμινότητας καί μαρτωλότητας το αυτο.

γιος πομένως δέν εναι μία ατονομημένη καί τομοκεντρική παρξη. Αντιθέτως, εναι πλήρως ξαρτημένος πό τόν Θεό, ατός πού ναφέρει αυτόν καί λλήλους καί πσαν τήν ζωήν ατο Χριστ τ Θε. Αγιος μ ναν λόγον εναι, πως δη επαμε, νεργούμενος πό τό Πνεμα το Θεο. νέργεια ατή το Πνεύματος το Θεο μως ξαρτται πό τή δεκτικότητα το νθρώπου. Ανάλογα μέ τή δεκτικότητα ατο, ρα χι πό τήν προσφορά το Αγίου Πνεύματος, ποία εναι χωρίς ρια - οκ κ μέτρου δίδωσιν Θεός τό Πνεμα (Ιωάν. 3, 34) – λαμβάνει πιστός τή χάρη το Θεο, πού θά πε τι νθρωπος εθύνεται ποκλειστικά γιά τήν πνευματική του κατάσταση. Ανθρωπος πού νταποκρίνεται ν γάπ πρός τό νοιγμα γάπης το Θεο, βλέπει πλούσια καί τή χάρη το Θεο στήν παρξή του. Ανθρωπος, πό τήν λλη, πού διστάζει καί πιστε πρός ατήν τήν γάπη το Θεο, βιώνει τήν πουσία τς χάρης το Θεο τήν λιγότητά της στήν παρξή του. Κι ατό ατιολογε καί τή διαβάθμιση πού πάρχει στήν γιότητα. Δέν εναι λοι ο γιοι στό διο ψος γιότητας. ῾᾽Αστήρ στέρος διαφέρει (Α´ Κορ. 15, 41) βεβαιώνει πόστολος, ν καί διος Κύριος μς ποκάλυψε τι ν τ οκ το πατρός του πολλαί μοναί εσι (Ιωάν, 14, 2). πάρχει, λοιπόν, πως πολύ ρθά χει επωθε ῾ἅγιος μέ λφα μικρό καί Αγιος μέ λφα κεφαλαο.

Τί προσδιορίζει τή δεκτικότητα το νθρώπου γιά τήν ποία μιλμε; Από τί ξαρτται ατή; Κατά τήν πίστη μας, πό τόν βαθμό τς ταπείνωσης το νθρώπου. σο πιό μεγάλη εναι ταπείνωση, τόσο μεγαλύτερος εναι χρος πού νοίγεται στήν καρδιά του γιά τή λήψη το γίου Πνεύματος. σο λιγότερη ταπείνωση πάρχει, τόσο καί λιγότερο Πνεμα Θεο δέχεται παρξή του. Καί τοτο γιατί Θεός περηφάνοις ντιτάσσεται, ταπεινος δέ δίδωσι χάριν (Α´Πέτρ. 5,5). Κι εναι ενόητο: νυπαρξία τς ταπείνωσης δηλώνει τήν περηφάνεια καί τόν γωϊσμό το νθρώπου, ρα καί τήν λλειψη στήν καρδιά του χώρου γιά τόν Θεό. Τό νθρώπινο γώ εναι δηφάγο καί κυριαρχικό. Πο νά σταθε λοιπόν κε Θεός; Ετσι ταπείνωση, ς γώνας ξαλείψεως το γωϊσμο καί δημιουργίας συνθηκν γάπης, συντονίζει τόν νθρωπο μέ τόν Θεό, φανερώνει δηλαδή καί τόν βαθμό κάθαρσης τς καρδις του, γι ατό καί ταπείνωση θεωρεται κατά τούς γίους μας καί τό κριτήριο γιά τή γνησιότητα τς πίστης στόν Θεό καί τς γάπης πρός τόν συνάνθρωπο. Μέ λλα λόγια, βάση λων τν ρετν - πίστη καί γάπη χαρακτηρίζονται ς συμπύκνωση λων τν ρετν – θεωρεται ταπείνωση. ταπείνωση εναι τελικς τό κριτήριο τς γιότητος.

 Κάποτε – μς διηγεται σκητική παράδοση τς Εκκλησίας -πισκέφθηκαν τόν γιο Αντώνιο ρισμένοι μοναχοί. Εχαν μεταξύ τους καί ναν νεαρό μοναχό, πού τόν παίνεσαν ς καλό δελφό. Αντώνιος τόν πρόσβαλε πίτηδες καί διαπίστωσε τι κενος ντέδρασε καί ρχισε τίς δικαιολογίες. Τότε Αντώνιος τόν συμβούλευσε νά προσέχει, γιατί ξωτερικά μέν φαίνεται ς ραία πόλη, πού μως τή λυμαίνονται πό πίσω ληστές. Ο δικαιολογίες δηλαδή το νεαρο μοναχο ταν καίριο σημάδι γιά τόν σιο τι ατός δούλευε κόμη στόν γωϊσμό του, φο εναι γνωστό τι ταπεινός νθρωπος ποφεύγει τίς δικαιολογίες, συχνά κι ν κόμη χει δίκιο.

 Αγιος λοιπόν δέν εναι τόσο νάρετος, σο ταπεινός. Αρετή χωρίς ταπείνωση δέν σημαίνει τίποτε. ῾᾽Απούσης ταπεινοφροσύνης πάντα τά μέτερα ωλα σημειώνει καί πάλι τς Κλίμακος γιος. Ενάρετοι μπορε νά βρεθον σέ πολλούς χώρους, κόμη καί ξωχριστιανικούς, μά ταπεινοί μόνο στό χρο το χριστιανισμο καί μάλιστα στήν Ορθόδοξη Εκκλησία. ταπείνωση εναι κατόρθωμα μόνον τν ρθοδόξων. Στούς τεροδόξους, σο καί νά ψάξεις, δέν πρόκειται ποτέ νά τήν βρες (Ιωάννης Κλίμακος). Βεβαίως, ταπεινός, πως επαμε, εναι γεμτος πό ρετές, γιά τίς ποες μως δέν καυχιέται, γιατί τίς νάγει στόν χορηγό ατν, τόν διο τόν Θεό. ρετή δηλαδή εναι καρπός τς χάρης το Θεο καί χι μίας δικς του ατονομημένης προσπάθειας.

Μετά τά παραπάνω εναι πιά πασιφανές τι δέν πάρχει διαίτερη μάδα νθρώπων, γιά τήν ποία καί μόνο νά θεωρεται προνόμιο γιότητα. Τό νά γίνουμε γιοι εναι ντολή καί προτροπή το Κυρίου γιά λους μας. ῾῞Αγιοι γίνεσθε, τι γώ γιός εμι (Α´ Πέτρ. 1,16). Ο εκονισμός το Θεο στόν νθρωπο εναι θεολογική βάση γι ατόν τόν κοινό κλρο. ῾῞Α λέγω μν, πσι λέγω (Μάρκ. 13, 37) βεβαίωνε Κύριος πίσης τούς μαθητές Του. Ολοι λοιπόν εμαστε κλημένοι στήν γιότητα. Ο ποστροφές: Ατά εναι γιά τούς καλόγερους καί τούς παπάδες ῾ἅγιοι θά γίνουμε; εναι διαστροφές καί δείχνουν, τό λιγότερο, νευθυνότητα καί γνοια τς Γραφς καί τς Παράδοσης τς Εκκλησίας μας. Βεβαίως, χρειάζεται καί πάλι νά τονιστε τι πηγή τς γιότητας εναι Τριαδικός Θεός καί χρος φανέρωσής της Εκκλησία. Εμες μόνον κατά μετοχή στό σμα το Χριστο μπορομε νά γίνουμε γιοι. Ες γιος, ες Κύριος, Ιησος Χριστός ψέλνουμε στή Θεία Λειτουργία, ν μολογομε στό Σύμβολο τς Πίστεως τι πιστεύουμε ες μίαν, γίαν, καθολικήν καί ποστολικήν Εκκλησίαν. Επειδή δηλαδή εναι γία κεφαλή ντολογικά, γι ατό καί μες ς νταγμένα στό σμα μέλη γινόμαστε γιοι.

  γιότητα τσι ς ζωντανή σχέση προσώπων, Θεο καί νθρώπου, δέν κρίνεται πό ξωτερικά τυπικά σημεα: νδυμασία, κόμμωση κλπ. Αν κρινόταν τσι, δέν θά πρόκειτο γιά ζωντανή πραγματική σχέση, λλά γιά νομική –τυπική. Εναι πολύ γνωστό τό πρωτοχριστιανικό κείμενο τς πιστολς πρός Διόγνητον, πού τονίζει πολύ καθαρά τήν πραγματικότητα ατή. Ο χριστιανοί δέν διαφέρουν πό τούς λλους νθρώπους οτε στήν πίγεια πατρίδα οτε στήν μιλία οτε στά θιμα. Γιατί πουθενά δέν κατοικον σέ διαίτερες πόλεις οτε χρησιμοποιον κάποια διαφορετική γλσσα... Πλήν μως, ν κατοικον σέ πόλεις λληνικές καί βαρβαρικές - κε πού βρέθηκε καθένας – καί κολουθον τά γχώρια θιμα στήν νδυμασία, τή διατροφή καί τίς λλες πλευρές τς ζως, τρόπος τς ζως τους εναι στ λήθεια θαυμαστός καί παράδοξος.


Εν τέλει: γιος εναι ρατός τόπος πού φανερώνεται Θεός στόν κόσμο, εναι ασθητή παρουσία τς Βασιλείας το Θεο. Τόν Θεό τσι Τόν βρίσκουμε στά πρόσωπα τν γίων Του, πού καί σήμερα πάρχουν πάρα πολλοί, ρκε νά χουμε νοικτά τά μάτια τς ψυχς μας, γιά νά τούς ῾ἀφουγκραζόμαστε. Αν ρχαος Ελληνας φιλόσοφος Ηράκλειτος εχε πισημάνει τι λήθεια κρύπτεσθαι φιλεῖ᾽:  λήθεια γαπ νά κρύβεται, πολύ περισσότερο τοτο σχύει στή χριστιανική μας πίστη. γιότητα δηλαδή δέν εναι να προϊόν πρός διαφήμιση, λλά μία σωτερική πραγματικότητα τς καρδις, πού τήν φανερώνει Θεός στόν κόσμο μέ τόν τρόπο πού Εκενος πιλέγει. Κυριακή τν γίων Πάντων τσι μς προβληματίζει κάθε φορά πάνω στήν κλήση μας ατή τς γιότητας, χωρίς τήν ποία δέν πρόκειται κανείς νά δε τόν Κύριο (πρβλ. Εβρ. 12,14 ). Ιδιαιτέρως σήμερα, μέ ,τι συμβαίνει στόν κόσμο καί τήν πατρίδα μας, γιότητα ς προοπτική καί σκοπός μας εναι ,τι πιό παραίτητο μπορε νά πάρξει γιά μς. Εναι μόνη λπίδα στή ζωή μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου