"Αθέτηση ομολογίας πίστεως;"

Του Μ. Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Τσέτση

Αφορμή για το παρόν σχόλιο έδωσε η προ μηνός περίπου ληφθείσα απόφαση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς Σεραφείμ, όπως καθιερώσει στην Επαρχία του τον εορτασμό τών, κατά τα έτη 880 και 1351, εν Κωνσταντινουπόλει συνελθουσών Συνόδων. Της μεν πρώτης, την Κυριακή που έπεται της εορτής του Ιερού Φωτίου˙της δε δεύτερης, την Β΄Κυριακή των Νηστειών, κατά την οποία η Εκκλησία εορτάζει την μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Το Ανακοινωθέν που κοινοποιεί τα αποφασισθέντα, αφήνει να εννοηθεί ότι η εν λόγω ενέργεια προεκλήθη από το ότι τα αρμόδια Διοικητικά Όργανα της Ελλαδικής Εκκλησίας, έπεμψαν εις τας «περιωνύμους καλένδας» (sic) μιαν εισήγηση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (ΔΙΣ) της περιόδου 2010-2011, (στην οποία, σημειωτέον, συμμετείχε ο άγιος Πειραιώς), όπως η Σύνοδος της Ιεραρχίας, υποβάλει προς την Γραμματεία προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου πρόταση εκκίνησης διαδικασίας για την «τυπική αναγνώριση» από την μέλλουσα Πανορθόδοξη αυτή Σύνοδο, της «Οικουμενικής περιωπής» των προμνημονευθεισών δύο Συνόδων. [Ειρήσθω εν παρόδω ότι, στις εξαγγέλουσες την απόφαση του Σεβασμιωτάτου Εγκυκλίους,  περιττή και σόλοικη ήταν η προσθήκη του «μ.Χ» μετά τις χρονολογίες των εν λόγω Συνόδων. Απλώς διότι ήταν αδύνατον να συνέλθουν «προ Χριστού» Οικουμενικαί Σύνοδοι της Χριστιανοσύνης!!].

Προοιμιακώς πρέπει να λεχθεί ότι καλώς δεν εδόθη συνέχεια στο αίτημα της ΔΙΣ. Και τούτο διότι, είναι τοις πάσι γνωστόν ότι η θεματολογία της μελλούσης Πανορθοδόξου Συνόδου, έχει καθωρισθεί προ πολλού με Πανορθοδόξο απόφαση, μάλιστα δε μετά πολλών κόπων και μόχθων, και ότι η Γραμματεία προπαρασκευής της εν λόγω Συνόδου, δεν έχει την αρμοδιότητα να τροποποιεί την Ημερησία Διάταξή της.

Η πρωτοβουλία του αγίου Πειραιώς εγείρει δύο ερωτήματα λειτουργικής και κανονικής φύσεως. Το πρώτο ερώτημα είναι αν η Σεβασμιότης του εδικαιούτο να θεσπίσει μιαν Εορτή για κάποιο γεγονός που αφορά σύμπασα την ανά την οικουμένην Ορθόδοξο Εκκλησία και όχι μόνο την Επαρχία την οποία ποιμαίνει. Και το δεύτερο, το και κυριώτερο, είναι αν και κατά πόσο, αποδεχόμενος και χαρακτηρίζων ως «Οικουμενικές» τις ανωτέρω δύο Συνόδους, αθέτησε την Ομολογία Πίστεως την οποία είχεν απαγγείλει ενώπιον του Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας Στυλιανού και των συλλειτουργούντων μετ΄ αυτού Αρχιερέων, την ημέρα της εις Επίσκοπον χειροτονίας του.

Σύμφωνα με το παλαιοχριστιανικό έθος αποδόσεως τιμών σε ένα Μάρτυρα ή Άγιο, ο Μητροπολίτης Πειραιώς είχε, ως εικός, κάθε δικαίωμα να θεσπίσει τον εορτασμό της μνήμης ενός κληρικού ή λαϊκού μέλους της εκκλησιαστικής του περιφέρειας, που είχε διακριθεί για την ευλάβεια, την θεοσέβεια και την οσιότητα του βίου του και το οποίο μεταθανατίως έγινε αντικείμενο σεβασμού και ευλαβείας εκ μέρους των πιστών, χωρίς καν να έχει ενταχθεί το Εορτολόγιο με επίσημη Εκκλησιαστική Πράξη. Δεν είχε, όμως, δικαίωμα να θεσπίσει, με μιαν excathedra, Ποντιφίκειου τύπου, απόφαση, τον εορτασμό ενός ιστορικού γεγονότος, που αφορά σύμπασα την Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Ορθόδοξον Εκκλησίαν.

Συναφώς μπορεί να τεθεί το εξής εύλογο ερώτημα: Προς τι ο κεχωρισμένος εορτασμός των εν λόγω δύο Συνόδων, με το σκεπτικό ότι καταδίκασαν τον Ρωμαιοκαθολικισμό επί αιρέσει, ενω δεν εορτάζεται με ιδιαίτερη ασματική ακολουθία η εν Χαλκηδόνι Δ΄Οικουμενική Σύνοδος, η οποία εμπέδωσε το Χριστολογικό Δόγμα, που αποτελεί τον στύλο και εδραίωμα της Ορθοδόξου πίστεώς μας; 

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι, πίσω από την πρωτοβουλία αυτή κρύβεται η γνωστή και από ετών δεδηλωμένη απέχθεια ορισμένων κύκλων έναντι της Ρώμης. Πρωτοβουλία, όμως, που προδίδει και μια αυτάρεσκη τάση αποδείξεως ότι, από τις ανά την υφήλιον 552 Ορθόδοξες Μητροπόλεις, Αρχιεπισκοπές και Επισκοπές, ή τις 82 Μητροπόλεις της κατά Ελλάδα Εκκλησίας, η μόνη που μάχεται για την Ορθόδοξη πίστη και πασχίζει να προφυλάξει την Ορθοδοξία από τη λύμη της «αιρετικής Δύσης», είναι εκείνη του επινείου των Αθηνών.

Η δυσκολία με την πρωτοβουλία του Μητροπολίτου Πειραιώς είναι ο τρόπος με τον οποίο αιτιολογεί την απόφασή του να καθιερώσει τον εορτασμό των δύo Συνόδων. Στις Ποιμαντορικές Εγκυκλίους που αναγγέλλουν τα θεσπισθέντα, ο Σεβασμιώτατος δηλώνει: «Εμείς οι Ορθόδοξοι δεν σταματάμε την αρίθμηση των Οικουμενικών Συνόδων στην Ζ΄ Αγία και Οικουμενική Σύνοδο,...αλλά αριθμούμε ως Αγίες και Οικουμενικές Συνόδους και άλλες δύο Συνόδους: α) την επί Μ. Φωτίου Σύνοδο...η οποία είναι η Η΄ Αγία και Οικουμενική Σύνοδος και β) την επί αγίου Γρηγορίου Παλαμά Σύνοδο...η οποία είναι η Θ΄ Αγία και Οικουμενική Σύνοδος».

Και εδώ, ακριβώς, ευρίσκεται το πρόβλημα. Διότι, άλλο πράγμα είναι ένας Επίσκοπος, ένας Θεολόγος Καθηγητής ή ένας θεολογών πιστός, να αναγνωρίζει τον οικουμενικό χαρακτήρα και την οικουμενική διάσταση των δύο Συνόδων, και έτερο, να τις απαριθμεί και να τις κατατάσσει, άνευ Συνοδικής διαγνώμης, στην χορεία των μέχρι τούδε γνωστών και Πανορθοδόξως αναγνωρισμένων Οικουμενικών Συνόδων

Δεν είναι τυχαίο ότι, σε όλα τα πλάτη και μήκη της Ορθοδόξου οικουμένης, ο χειροτονούμενος Επίσκοπος, ενώπιον των χειροτονούντων αυτόν Αρχιερέων και των πιστών που θα του φωνάξουν το «άξιος», μετά την απαγγελία του Συμβόλου της Πίστεως προσθέτει ότι «στέργει καὶ ἀποδέχεται τὰς ἁγίας ἑπτὰ Οἰκουμενικὰς Συνόδους, καὶ τῶν Τοπικῶν, ἅς ἐκεῖναι άποδεξάμεναι ἐκύρωσαν, ἐπὶ φυλακῆ τῶν Ὀρθοδόξων τῆς Ἐκκλησίας δογμάτων ἀθροισθεῖσαι...», προσεπιδηλών ότι θα τηρεί «..., πάντα μέν, ὅσα ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καἰ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία τῶν Ὀρθοδόξων πρεσβεύουσα δογματίζει, ταῦτα πρεσβεύων κἀγὼ καὶ πιστεύων, μηδὲν προστιθεὶς, μηδὲν ἀφαιρῶν, μηδὲν μεταβάλλων, μήτε τῶν δογμάτων, μήτε τῶν Παραδόσεων....». Ωστόσο, ο γνωστός ως αυστηρός τηρητής των παραδόσεων και της κανονικής τάξεως άγιος Πειραιώς, με την πρωτοβουλία του αυτή, και προσθέτει και μεταβάλλει, αθετώντας τοιουτοτρόπως την Ομολογία Πίστεως που εξεφώνησε την ημέρα της εις Επίσκοπον χειροτονίας του.

Είναι πρόδηλο ότι το όλο εγχείρημα του αγίου Πειραιώς αποτελεί προσπάθεια υπονομεύσεως των σχέσεων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών με την Ρώμη και απόπειρα τερματισμού του διαλόγου μας με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, την οποία δεν διστάζει να χαρακτηρίζει ως «κοσμικό μόρφωμα» και «θρησκευτική παρασυναγωγή».

Και όμως, η Εκκλησία στην οποία ανήκει η Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς, όπως και σύμπασα η Ορθοδοξη Εκκλησία, εδώ και τρεις δεκαετίες βρίσκονται, με  Πανορθόδοξη απόφαση, εν διαλόγω με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και όχι με κάποιο «μόρφωμα».  Και να μη λησμονείται ότι  Μάρκος ο Ευγενικός, που χρησιμεύει σήμερα ως λάβαρο στον κατά της Δύσεως αγώνα τών ούτω καλουμένων «παραδοσιακών», τρεις και πλέον αιώνες μετά το Μεγάλο Σχίσμα τού 1053 και ογδονταοκτώ χρόνια μετά την επί Γρηγορίου Παλαμά Σύνοδο του 1351, στη Σύνοδο της Φλωρεντίας (1439) αποκαλούσε την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία «αδελφή Εκκλησία», και μιλούσε για σχίσμα και όχι αίρεση.