Άγιος Πορφύριος: Το ψαλτήριο, οι κανόνες και τα τροπάρια έχουν μέσα θησαυρούς

ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΩΝ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ Ο ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ

Στενοχωρούμαι, όταν λέγω για τον εαυτό μου, αλλά θέλω να το πω. Όταν ήμουν κοντά στους Γέροντές μου, διψούσα τη μελέτη, αλλά δεν μ’ άφηναν, όλο με βάζανε στις δουλειές. Πολλά χρόνια υστερήθηκα τη μελέτη, πού τόσο πολύ μου άρεσε.

Διαβάζοντας το Ψαλτήρι και τούς κανόνες, είχα και ένα μεγάλο κέρδος έμαθα όχι απλώς να διαβάζω, αλλά και τις συμβουλές πού δίνω από κει τις έμαθα. Οι κανόνες, τα τροπάρια έχουν μέσα θησαυρούς. Σ’ αυτά βρίσκομε τούς τρόπους πού μεταχειρίσθηκαν οι άγιοι, για ν’ αγαπήσουν τον Χριστό και να νικήσουν το κακό. Έχουν ίση αξία με τα βιβλία του Αγίου Ισαάκ, του Αγίου Έφραίμ κ.λπ. Τούς κανόνες των αγίων έγραψαν ό Θεοφάνης, ό Δαμασκηνός και άλλοι άγιοι. Αυτοί εγκωμίαζαν τον άγιο, του οποίου γνώριζαν τα βιώματα, και έδειχναν τρόπους μετανοίας. Άγιοι ήταν αυτοί οι υμνογράφοι. Έβαζαν μέσα εκεί και τα δικά τους συναισθήματα.

Γι’ αυτό σάς λέγω, τον νου σας στους κανόνες, στα τροπάρια κ.λπ. Δοθείτε με την ψυχή σας σ’ αυτά. Απολαύστε τα. Εντρυφάτε σ’ αυτά. Εύχομαι να τ’ αγαπήσετε κι εσείς, όπως κι εγώ. Αλήθεια σάς λέγω δεν τα χορταίνω, όλα μ’ αρέσουν να τα θυμάμαι, να τα απαγγέλλω, να τα ψάλλω. Από τους κανόνες πήρα πάρα πολλά. Έτσι τα έζησα από μικρός. Εγώ τόσο τ’ αγαπούσα τα τροπάρια, πού με μια δύο φορές πού τα διάβαζα, τα μάθαινα απέξω.

Άλλα δεν είναι σκοπός να τα μάθεις απέξω. Σκοπός είναι να τα κατανοήσεις, να εμβαθύνεις και να ωφεληθείς. Μελετούμε και αποστηθίζομαι τούς κανόνες των αγίων, την Αγία Γραφή και τα βιβλία των Πατέρων, όχι για να βαυκαλιζόμαστε και να αυτοθαυμαζόμαστε λέγοντας πόσα βιβλία διαβάσαμε και πόσα χωρία γνωρίζομε απέξω, ούτε πάλι για να αυξήσαμε τις γνώσεις μας, αλλά για να τα μαθαίνομε και με φόβο Θεού να τα εφαρμόζομε.

Οι Πατέρες γράφουν τα κείμενα τους και τα τροπάρια με το Πνεύμα το Άγιον γι’ αυτό και κάνουν καλλιτεχνήματα. Ή ευχή είναι έργο τους. Κάθε λέξη είναι πελεκημένη. Την τοποθετούν εκεί πού χρειάζεται, ώστε να μην εξέχει. Όπως ό κτίστης, πού θέλει να κτίσει το οικοδόμημα, προσέχει την κάθε πέτρα, που θα τη βάλει, προσέχει το δέσιμο του τοίχου, γιατί αλλιώς θα πέσει, αυτός πού γράφει με την ευχή γράφει με τάξη, με αρμονία, διότι και στην ψυχή του μέσα έχει αυτήν την αρμονία. Όποιος ζει κάτι, το ζει το ενστερνίζεται και αυθόρμητα το γράφει. Σ’ αυτόν πού το διαβάζει, πού το ακούει και καταγίνεται με αυτό, έχει μεγάλη απήχηση.
Υπάρχει, όμως, ένας κίνδυνος. Αν δεν προσέξομε, μπορεί να τ’ ακούμε και να τα ψάλλομε τυπικά, να τα λέμε και να τ’ ακούμε, επειδή πρέπει. Ακούμε πολλές φορές τα ίδια, κουραζόμαστε, δεν μάς αρέσουν και μας έρχεται ή αντίδραση. Μετά καμία ωφέλεια, καμία χαρά. Αρχίζει ή απελπισία και ό διάβολος δεν χάνει την ευκαιρία να κάνει το κακό. Γι’ αυτό, προσοχή στην κάθε λέξη. Θέλει θείο έρωτα, ενθουσιασμό.

ΛΟΓΟΙ ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ. ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΧΡΥΣΟΠΗΓΗΣ. ΧΑΝΙΑ 2010