Περιοδικό Θεολογία: Αφιέρωμα στο διαθρησκειακό διάλογο

Δελτίο Τύπου του περιοδικού Θεολογία

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του περιοδικού Θεολογία (τόμος 84, τεύχος 2, Απρίλιος-Ιούνιος 2013) με αφιέρωμα «Ορθόδοξη Θεολογία και διαθρησκειακός διάλογος-Μέρος Α΄». Στο Προλογικό σημείωμα «Το χρέος της μαρτυρίας και η ευθύνη του διαλόγου» ο Σταύρος Γιαγκάζογλου αναδεικνύει την ανάγκη και τις δυνατότητες του διαλόγου της ορθόδοξης θεολογίας με την πολιτιστική και θρησκευτική ποικιλομορφία του σύγχρονου κόσμου. 

Στο πρώτο κείμενο του αφιερώματος «Αλήθεια, Ανεκτικότητα και Μονοθεϊσμός. Είναι δυνατός ένας διαθρησκειακός διάλογος» ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης (Ζηζιούλας) αντιπροτείνει μια διαφορετική από την τρέχουσα κατανόηση του Μονοθεϊσμού με βάση τη θεώρηση της Ορθοδοξίας για την αλήθεια στην προοπτική του διαθρησκειακού διαλόγου. 

Ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος (Σαββάτος) στο άρθρο του «Οι Θρησκείες και οι Εκκλησίες παράγοντες ειρήνης, καταλλαγής και αλληλεγγύης» εξετάζει τη θετική συμβολή (και όχι μόνο) της δυναμικής παρουσίας των θρησκειών και των Εκκλησιών στο διάλογο και στην εδραίωση της ειρήνης μεταξύ των ανθρώπων και των λαών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες αλλά και τις προϋποθέσεις και τα προβλήματα αυτού του διαλόγου. Στο κείμενο που ακολουθεί με τίτλο «PaulKnitter: Με τη Θεολογία της απελευθέρωσης στο θρησκευτικό πλουραλισμό» ο Επίσκοπος Αβύδου Κύριλλος (Κατερέλος) αναπτύσσει πτυχές της θεολογικής σκέψης του Αμερικανού θεολόγου για τη σωτηριολογική αξία των άλλων θρησκειών, μέσα από την προοπτική της θεολογίας της απελευθέρωσης. 

Ο Πέτρος Βασιλειάδης με το κείμενό του «Διαθρησκειακός Διάλογος και Θεολογία των Θρησκειών» αποτυπώνει με συντομία την προβληματική του επιστημονικού συμποσίου που έλαβε χώρα στην Θεσσαλονίκη τον Ιούλιο του 2013 και του οποίου τα κείμενα δημοσιεύονται στο παρόν αφιέρωμα του περιοδικού. 

Ο Γεώργιος Μαρτζέλος στο άρθρο του «Η θεολογία του σπερματικού λόγου και η σημασία της για τους θεολογικούς και διαθρησκειακούς διαλόγους» αποπειράται με αφετηρία τη θεολογία για το «σπερματικό λόγο» του φιλοσόφου και μάρτυρος Ιουστίνου να αναδείξει τη θετική στάση της Ορθοδοξίας στο διαθρησκευτικό διάλογο. 

Στη μελέτη που ακολουθεί με τίτλο «Ο διαθρησκειακός διάλογος και η παγκόσμια Σωτηρία» ο π. Εμμανουήλ Κλάψης, αφού αναδείξει τη χρησιμότητα του διαλόγου για τις σύγχρονες κοινωνίες και τη συμμετοχή της Ορθοδοξίας σ’ αυτόν, επιχειρεί μια θεολογική προσέγγιση των θρησκειών σε μια σωτηριολογική προοπτική, επισημαίνοντας τον ρόλο του Αγίου Πνεύματος στη μετάδοση της χάριτος στους μη χριστιανούς. Ο Μόσχος Γκουτζιούδης στο άρθρο του «Η περί αφέσεως και ιωβηλαίου διδασκαλία της Κ.Δ. ως βιβλικό θεμέλιο για μια θεολογία των θρησκειών», αφού εξετάσει επιμέρους βιβλικές θεωρήσεις για την άφεση των αμαρτιών, επικεντρώνεται στη θεώρηση της άφεσης, η οποία συντελείται αυτόματα χωρίς να συνδέεται με τον θάνατο του Ιησού. Αυτή η προσέγγιση σε συνδυασμό με τον θεσμό του Ιωβηλαίου (για την απονομή κοινωνικής δικαιοσύνης) προτείνεται ως το βιβλικό θεμέλιο για τη διαμόρφωση μιας θεολογία των θρησκειών. 

Ο Παύλος Βασιλειάδης στο άρθρο του με τίτλο «Καινοδιαθηκικές μαρτυρίες για μια θεολογία των θρησκειών» παρουσιάζει αναφορές από την Καινή Διαθήκη (π.χ. η προσκύνηση των μάγων, ο διάλογος με την Σαμαρείτισσα) προς την κατεύθυνση της συγκρότησης μιας θεολογίας των θρησκειών. Ο Στυλιανός Χαραλαμπίδης στο μελέτημά του «Προς έναν διάλογο των θρησκειών. Η μαρτυρία της πατερικής παράδοσης (Εισαγωγικό σχεδίασμα)» επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο οι Πατέρες της Εκκλησίας περιγράφουν τη συνάντηση του Χριστιανισμού με τον Ιουδαϊσμό και το Ισλάμ. Ο π. Ιουστίνος Κεφαλούρος στο άρθρο του «Διαθρησκειακές προσεγγίσεις: από τον Πατριάρχη Αθηναγόρα Α΄ ως τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο Α΄», αφού αναδείξει τη σπουδαιότητα του διαλόγου, αποτυπώνει ορισμένες σημαντικές πτυχές της συμβολής των Πατριαρχών Αθηναγόρα και Βαρθολομαίου στο πλαίσιο της Οικουμενικής Κίνησης και στην προοπτική του διαθρησκειακού διαλόγου. Στο άρθρο με τίτλο «Κοινωνικές και οικονομικές παράμετροι του διαθρησκειακού διαλόγου» ο Στυλιανός Τσομπανίδης εξετάζει ορισμένες, συχνά αθέατες, πτυχές οι οποίες έχουν επιπτώσεις στο διάλογο μεταξύ των θρησκειών με ιδιαίτερη αναφορά στο πλαίσιο της Οικουμενικής Κίνησης και της παρουσίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας. 

Η Αγγελική Ζιάκα στο άρθρο που ακολουθεί με τίτλο «Για μια θεολογία των Θρησκειών. Γεννάδιος Σχολάριος και ο συμφιλιωτικός του λόγος με το Ισλάμ» επιχειρεί μια πρότυπη ανάγνωση των λόγων του Γενναδίου, ο οποίος παρουσιάζεται ως κατ’ εξοχήν ποιμαντικό παράδειγμα σταθερότητας στην ορθόδοξη πίστη αλλά και σεβασμού προς τον μουσουλμάνο συνομιλητή του. 

Ο π. Λάμπρος Καμπερίδης στο άρθρο του «Ησυχασμός και Σουφισμός» αποπειράται μια ιστορική μελέτη της πιθανής συνάντησης των δυο παραδόσεων στην εποχή της σύγκρουσης του Χριστιανισμού και του Ισλαμισμού στη Μ. Ασία κατά τον 14^ο αιώνα. 

Στη στήλη Ιδιόμελα φιλοξενείται το κείμενο του Μάριου Μπέγζου «Αναστάσιος Γιαννουλάτος: Ο φωτιστής των λαών», με το οποίο σκιαγραφεί τη πολυσχιδή προσωπικότητα και συμβολή του σημαντικού αυτού Ιεράρχη στην Εκκλησία, στην επιστήμη (ιεραποστολική και θρησκειολογία), στην ειλικρινή γνωριμία και στο διάλογο με τις άλλες θρησκείες. Τὸ τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ συμπληρώνεται μὲ τὶς πλούσιες μόνιμες στῆλες. Τὰ Θεολογικὰ Χρονικά, ὅπου περιλαμβάνονται ἀναφορὲς σὲ ἐπιστημονικὰ συνέδρια, θεολογικὰ γεγονότα, ἀνακοινωθέντα καὶ πορίσματα συνοδικῶν συνδιασκέψεων, τὰ Περιοδικὰ Ἀνάλεκτα, ὅπου γίνεται σύντομη ἐπισκόπηση τῶν ἑλληνικῶν καὶ ξένων θεολογικῶν περιοδικῶν, τὸ Βιβλιοστάσιον, ὅπου δημοσιεύονται βιβλιοκριτικὰ δοκίμια καὶ παρουσιάσεις θεολογικῶν μονογραφιῶν, βιβλίων καὶ λοιπῶν ἐκδόσεων καί, τέλος, τὸ Ἀναλόγιον, ὅπου δημοσιεύεται ἐνημερωτικὸ δελτίο πρόσφατων θεολογικῶν ἐκδόσεων. Τὸ ἑπόμενο 3ο τεῦχος τῆς Θεολογίας γιὰ τὸ ἔτος 2013 θὰ εἶναι ποικίλης θεολογικῆς ὕλης καὶ θὰ κυκλοφορήσει τὸν προσεχῆ Δεκέμβριο.