Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2016

"Φαρισαίου φύγωμεν ὑψηγορίαν καί τελώνου μάθωμεν τό ταπεινόν ἐν στεναγμοῖς"


Καραβιδόπουλος Ιωάννης
Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου

Δύο χαρακτηριστικούς τύπους νθρώπων μς παρουσιάζει σημερινή εαγγελική περικοπή: να Φαρισαο καί ναν τελώνη πού προσεύχονται στό Ναό. ποτελον τούς δύο ντίθετους πόλους τς κοινωνίας τς ποχς κείνης. νας εναι εσεβής καί δίκαιος στά μάτια τν νθρώπων, γνώστης το Νόμου, νήκων στήν μάδα τν Φαρισαίων πού ταν ρχουσα θρησκευτική τάξη. λλος εναι κπρόσωπος τς τάξεως τν μαρτωλν, τν νθρώπων πού τό πάγγελμά τους ταν συνυφασμένο μέ τήν ρπαγή, τή βιαιότητα, τήν πομύζηση τν παρχόντων το λαο. Τελώνης στή συνείδηση λης τς κοινωνίας τς ποχς εναι σχατος τν μαρτωλν.

Τί λέγουν λοιπόν ο δύο ατοί νθρωποι στήν προσευχή τους; ς δομε κατ’ ρχήν τήν προσευχή το Φαρισαίου, προσπαθώντας νά διερευνήσουμε άν τύπος ατο το θρησκευόμενου νθρώπου εναι γνωστός καί σέ μς σήμερα: «Θεέ μου, σ' εχαριστ πού γώ δέν εμαι σάν τούς λλους νθρώπους ρπαγας, δικος, μοιχός, καί σάν ατόν δ τόν τελώνη. γώ νηστεύω δύο φορές τήν βδομάδα καί δίνω στό ναό τό δέκατο π' λα τά εσοδήματά μου». προσευχή ατή εναι παινος το αυτο του καί τν ρετν του. παριθμε Φαρισαος τά ργα του καί ασθάνεται σύγκριτη περοχή ναντι τν λοιπν νθρώπων, τούς ποίους γενικά χαρακτηρίζει ς μαρτωλούς. Εχαριστε τόν Θεό μλλον συγχαίρει τόν αυτό του, γιατί περέχει π’ λους τος λλους. Δέν ασθάνεται νά το λείπει τίποτε! Εναι ατάρκης καί δέν φαίνεται νά ξαρτται καθόλου πό τόν Θεό, φο χει τόσα δικά του ργα στά ποα μπορε νά στηριχθε καί γιά τά ποα μπορε νά καυχηθε. Σάν κέντρο το κόσμου βλέπει χι τόν Θεό λλά τόν αυτό του μέ τίς πανθομολογούμενες ρετές του. Τόν Θεό τόν χρειάζεται μόνο γιά νά πιβεβαιώσει καί νά ναγνωρίσει τίς ρετές του. Δέν εναι δυνατό νά χει Θεός διαφορετική γνώμη γιά τόν φτασμένο ατόν νάρετο νθρωπο! Ασθάνεται τόσο κοντά στόν Θεό, σάν νά χει συνάψει συμφωνία μαζί του γιά νά κρίνουν καί νά κατακρίνουν πό κοινο λους τους μαρτωλούς!


Συμφωνε ραγε καί Θεός μέ τή βεβαιότητα ατή το Φαρισαίου; Τήν πάντηση μς τήν δίνει τό τέλος τς παραβολς. ς δομε μως καί τήν προσευχή το τελώνη. Ατός συντριμμένος πό τίς μαρτίες του καί βλέποντας τι κάθε δική του πράξη καί κδήλωση συνδέεται μέ τήν μαρτία, ζητε ταπεινωμένος καί κτυπώντας τό στθος του τό λεος το Θεο: «Θεέ μου, σπλαχνίσου με τόν μαρτωλό». Δέν κρίνει κανένα, κατακρίνει μόνο τόν αυτό του, τόν ποο βλέπει τελείως χαμένο χωρίς τό λεος το Θεο.

«Δικαιώθηκε», βρκε δηλ. χάρη, καί «φυγε γιά τό σπίτι του θος καί συμφιλιωμένος μέ τό Θεό», μς λέγει τό τέλος τς παραβολς, ταπεινός τελώνης καί χι ψηλόφρων Φαρισαος. Διότι «ποιος ψώνει τόν αυτό του θά ταπεινωθε, κι ποιος τόν ταπεινώνει θά ψωθε». Ατό τό τέλος τς διηγήσεως θά πρέπει νά ξαφνίασε ρκετά τος κροατές το ησο, γιατί λοι πίστευαν στή θρησκευτική περοχή τν Φαρισαίων ναντι τν μαρτωλν τελωνν. ησος μως θέλει νά νατρέψει τήν πικρατοσα γνώμη, πού βλέπει τελείως ξωτερικά τίς νθρώπινες κδηλώσεις καί νά δείξει τι τά βάθη τς καρδις, πού βλέπει μόνο Θεός, δέν συμφωνον πάντα μέ τή φαινομενική ζωή.

Βέβαια πρέπει νά λεχθε πρός ποφυγή παρεξηγήσεως, τι ησος δέν κατηγορε τόν Φαρισαο γιατί εναι νάρετος νθρωπος καί κτελεϊ τά θρησκευτικά του καθήκοντα- λλά τόν κατηγορε γιατί σ’ ατά στηρίζει τή ζωή του καί χι στόν Θεό, γιατί ασθάνεται ατάρκεια καί δέν ποπτεύεται καθόλου τι βάση λων τν ρετν εναι ταπείνωση. πίσης, ησος δέν παινε τόν τελώνη γιά τήν μαρτωλότητά του, λλά γιατί χει συνείδηση ατς καί τοποθετε σωστά τόν αυτό του μπροστά στήν κρίση το Θεο, ζητώντας τό λεός του. γιατί πό τόν Θεό περιμένει τή σωτηρία του, μή χοντας τίποτε δικό του στό ποο νά στηριχτε.

παραβολή πευθύνεται, πως λέγεται λίγο πρίν π’ ατήν στό Εαγγέλιο το Λουκ, πρός ατούς «πού ταν σίγουροι γιά τήν εσέβειά τους καί περιφρονοσαν τούς λλους», πρός νθρώπους δηλ. τούς ποίους συναντ κανείς σέ λες τίς ποχές, νθρώπους, ο ποοι θεωρώντας τόν αυτό τους θρησκευτικς ατάρκη καί φτασμένο στήν ρετή, κατακρίνουν τούς λλους, τούς θεωρον νεπανόρθωτα πεσμένους στήν μαρτία καί νασμενίζονται στό νά περιγράφουν τίς τιμωρίες πού ρισε Θεός γι’ ατούς, ξεχνώντας τι καί ατοί βρίσκονται κάτω πό τήν δέκαστη κρίση το Θεο. Κι πειδή μι τέτοια συμπεριφορά μπεριέχει ποκρισία, στά Νέα λληνικά τό φαρισαος πέβη συνώνυμο το ποκριτής.

κκλησία τοποθετώντας τήν περικοπή ατή ς νάγνωσμα στήν ρχή το Τριωδίου θέλει νά προφυλάξει τούς πιστούς πό τόν «ψηλόφρονα λογισμό» το Φαρισαίου, πού εναι δυνατό νά φωλιάζει πίσης καί σέ κάθε εσεβ χριστιανό, καί νά προβάλει τό πόδειγμα το τελώνη πού μετανοιωμένος γιά τή ζωή του προσεύχεται μέ συντριβή. κόλουθος μνος τς κκλησίας συνοψίζει ριστα τό μήνυμα τς παραβολς:
«Φαρισαίου φύγωμεν ψηγορίαν
καί τελώνου μάθωμεν τό ταπεινόν ν στεναγμος,
πρός τόν Σωτήρα κραυγάζοντες:

λαθι, μόνε μν εδιάλλακτε».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου